CAMSA- ngày 01/03/2011.
LTS: Dưới đây là tổng hợp các số liệu liên quan đến lĩnh vực xuất khẩu lao động của Việt Nam năm 2010.
Theo số liệu tổng kết của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, năm 2010 Việt Nam đưa được 85.546 lao động đi làm việc ở nước ngoài. Trong đó:
• Đài Loan 28.499 người;
• Hàn Quốc 8.628 người;
• Nhật Bản 4.913 người;
• Malaysia 11.741 người;
• Lào 5.903 người;
• UAE 5.241 người;
• Libya 5.242 người;
• Ả rập Xê út 2.729 người;
• Macao 3.124 người;
• Bahrain 1.204 người;
• Campuchia 3.615 người;
• Các thị trường khác là 4.725 người.
Hiện Việt Nam đã đưa lao động đi làm việc ở trên hơn 40 quốc gia và vùng lãnh thổ, tuy nhiên thực tế, số thị trường tiếp nhận lao động Việt Nam thường xuyên và đều đặn không quá con số 10.
Số lượng người lao động cũng phân bố khác nhau ở các địa bàn. Từ năm 2007 đến tháng 6/2010 có 282.106 lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, trong đó các thị trường đi nhiều là:
• Đài Loan 89.887 người;
• Malaysia 39.817 người;
• Hàn Quốc 39.382 người;
• Nhật Bản 19.590 người;
• Khu vực Trung Đông 32.196 người;
• Và khu vực châu Phi 12.092 người.
Theo số liệu tổng hợp từ 58 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương thì 4 tỉnh có trên 20 nghìn lao động đi làm việc ở nước ngoài; 10 tỉnh, thành phố có từ 5.000 đến 12.000 người, 16 tỉnh có từ trên 1.000 đến 4.000 và 2 tỉnh chỉ có dưới 100 người là Lai Châu (72 người) và Bà Rịa – Vũng Tàu (11 người). Lao động các tỉnh, thành phố khu vực miền Bắc, miền Trung chiếm 95%; phía Nam chiếm 5%. Đa số ngành, nghề, việc làm theo yêu cầu của nước ngoài thường đòi hỏi trình độ không cao nên phù hợp với khả năng lao động nông thôn Việt Nam như: xây dựng; giày da, may mặc; giúp việc gia đình, chăm sóc người bệnh hoặc người già yếu, tàn tật; nông nghiệp; lắp ráp điện tử… Một số quốc gia có nhu cầu ngành, nghề kỹ thuật cao nhưng chúng ta chưa đáp ứng được.
Trong lĩnh vực xuất khẩu lao động, thời gian qua đã điều tra, xử lý 137 vụ, khởi tố 186 bị can, xử lý hành chính 118 vụ với 133 đối tượng, đang tiếp tục điều tra 39 vụ với 88 đối tượng; tổng giá trị tài sản thiệt hại là 37,7 tỷ đồng và 1.450 USD với tổng số người bị hại trong các vụ án là 5.490 người.
Lao động phổ thông và lao động có tay nghề thấp chiếm khoảng 50-60%, nhưng theo báo cáo của 10 tỉnh, thành phố được giám sát, tỷ lệ lao động có tay nghề ước khoảng 20-30%, còn tổng hợp báo cáo của các địa phương, doanh nghiệp và so sánh với kết quả của Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009 thì số lao động có tay nghề có thể còn thấp hơn nữa , nhiều lao động làm các công việc giản đơn, phổ thông ở các thị trường có thu nhập thấp.
Tính đến 30/6/2010 có 167 doanh nghiệp đang hoạt động dịch vụ đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng (sau đây gọi chung là doanh nghiệp), trong đó có 98 doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước hoặc cổ phần có vốn Nhà nước chi phối; 39 doanh nghiệp cổ phần vốn Nhà nước không chi phối; 30 doanh nghiệp tư nhân; 18 doanh nghiệp xác định hoạt động đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài là hoạt động kinh doanh chính, còn lại là các doanh nghiệp kinh doanh đa ngành. Các doanh nghiệp là lực lượng chính thực hiện đưa khoảng 80% người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo kế hoạch hằng năm. Theo đánh giá của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, trong tổng số 167 doanh nghiệp dịch vụ có khoảng 30% doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả cao, 50% doanh nghiệp hiệu quả hoạt động trung bình và 20% doanh nghiệp còn lại hoạt động kém hiệu quả.
Chỉ có 17 doanh nghiệp mỗi năm đưa từ 1.000 lao động trở lên đi làm việc ở nước ngoài; 29 doanh nghiệp từ 500 lao động đến dưới 1.000 lao động; 50 doanh nghiệp từ 300 lao động đến dưới 500 lao động và 52 doanh nghiệp đưa dưới 100 lao động mỗi năm.
50/63 tỉnh, thành phố không nắm được số lượng lao động về nước (cả lao động hoàn thành hợp đồng và lao động về trước hạn).
Trong 167 doanh nghiệp với gần 300 ngàn lao động đưa đi làm việc ở nước ngoài tại khoảng 40 thị trường chỉ có 22 văn phòng đại diện của doanh nghiệp ở nước ngoài.
70-80% người lao động không được tuyển dụng trực tiếp bởi doanh nghiệp về tư vấn, tuyển dụng tại địa phương mà được tuyển dụng qua môi giới.
Tổng số lao động được vay vốn đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng là gần 82 nghìn người với tổng số vốn cho vay đạt xấp xỉ 1.700 tỷ đồng.
Từ năm 2007 đến nay Bộ đã tiếp nhận, xử lý 1.184 khiếu nại của người lao động; thanh tra, kiểm tra 191 lượt doanh nghiệp, xử lý vi phạm hành chính 119 lượt doanh nghiệp (trong đó có 76 doanh nghiệp bị phạt vì vi phạm chế độ báo cáo), thu hồi giấy phép của 04 doanh nghiệp.
Quỹ hỗ trợ việc làm ngoài nước, tính đến ngày 31/12/2009 số dư là 114,278 tỷ đồng, trong đó thu từ các doanh nghiệp và người lao động chỉ có 29,112 tỷ đồng, còn lại là phần kết dư của các năm trước và gần một nửa do chuyển từ khoản tiền xử lý sau thanh tra đối với Trung tâm lao động ngoài nước thuộc Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội.