Thông tin từ Báo Người lao động online – ngày 15/10/2009.
LTS: Đài Loan là một thị trường lớn, nơi có rất đông công nhân Việt Nam sinh sống và làm việc. Thị trường này thu hút nguồn lao động đa dạng và mức lương hứa hẹn khá cao, vì vậy rất nhiều người lao động ở Việt Nam mong muốn được sang Đài Loan làm việc. Chính vì nhu cầu sang Đài Loan của người lao động rất cao, nên rất nhiều những chiêu bài lừa đảo để ăn chặn các khoản tiền phí dịch vụ từ người lao động đã được các đối tượng môi giới ở Việt Nam cũng như môi giới ở Đài Loan áp dụng. Cơ quan chức năng ở Đài Loan đã ngăn chặn tình trạng diễn ra rất phổ biến này bằng các văn bản chính thức gửi cho Việt Nam, trong đó nhằm làm minh bạch các khoản phí người lao động cần phải nộp khi làm thủ tục làm việc ở Đài Loan. Báo Người lao động online đã có bài viết liên quan đến thực trạng thu phí tràn lan và thông tin về mức phí áp dụng tại Đài Loan.
Biết rõ phí để tránh thiệt thòi
Đài Loan hiện là thị trường xuất khẩu lao động (XKLĐ) lớn nhất của VN, với gần 100.000 lao động đang làm việc theo hợp đồng. Tuy nhiên, đây cũng là thị trường mà người lao động (NLĐ) khổ nhất vì các khoản phí bị lạm thu, thu cao hơn quy định. Những quy định mới về chi phí vừa được Ủy ban Lao động Đài Loan phê chuẩn sẽ giảm bớt gánh nặng cho NLĐ.
Lao động VN làm thủ tục nhập cảnh vào Đài Loan làm việc. Ảnh: D.QUỐC
Phí môi giới thấp hơn thực tế
Các khoản phí mà NLĐ phải nộp bao gồm tiền môi giới, tiền dịch vụ, lệ phí visa, hộ chiếu, khám sức khỏe, lý lịch tư pháp, học phí học nghề, ngoại ngữ, bồi dưỡng kiến thức cần thiết trước khi đi… Trong số này, hai khoản lớn nhất là phí dịch vụ và phí môi giới. Theo quy định mới, phí dịch vụ mà NLĐ nộp cho doanh nghiệp (DN) XKLĐ theo thời hạn hợp đồng 2 năm đối với lao động công xưởng, xây dựng là 20,16 triệu đồng (34.560 Đài tệ – NT$) và 17,82 triệu đồng (31.680 NT$) đối với lao động chăm sóc sức khỏe và giúp việc gia đình. Tương ứng với hai nhóm lao động nói trên, phí môi giới của hợp đồng 2 năm là 1.500 USD (khoảng 27 triệu đồng) và 800 USD (khoảng 14,4 triệu đồng).
Mức phí môi giới này thấp hơn nhiều so với mức mà các DN XKLĐ thu từ nhiều năm qua, phổ biến từ 3.000 USD – 4.000 USD/người, tùy hợp đồng của DN. Một số DN XKLĐ bắt tay với công ty môi giới để thu cao hơn quy định thông qua hình thức cho vay trước chi phí. Khoản tiền ngoài sổ sách này thường do NLĐ mang theo và trực tiếp nộp cho người đại diện công ty môi giới ngay khi nhập cảnh Đài Loan. Các cơ quan chức năng biết có tình trạng này nhưng vì DN và NLĐ thỏa thuận “chung chi” với nhau nên rất khó phát hiện và xử lý. Do vậy, cùng với việc yêu cầu DN XKLĐ sang Đài Loan thực hiện đúng các quy định theo biểu mẫu cam kết mới, Cục Quản lý Lao động ngoài nước lưu ý NLĐ cần nắm rõ các khoản chi phí phải nộp, chỉ thỏa thuận nộp phí môi giới theo quy định.
Biết rõ phí bị khấu trừ
Theo Ban Quản lý Lao động VN tại Đài Loan, đã xảy ra một số vụ tranh chấp xuất phát từ việc NLĐ không nắm rõ các chi phí bị khấu trừ theo quy định của luật pháp Đài Loan. Do vậy, NLĐ cần biết rõ các khoản bị khấu trừ để tự bảo vệ, cũng như tuân thủ quy định, tránh xảy ra tranh chấp. Theo đó, trong các khoản phí bị trừ, nhiều nhất là phí quản lý nộp cho công ty môi giới Đài Loan với mức theo quy định mới là 1.800 NT$ (997.000 đồng)/tháng trong năm làm việc thứ nhất; 1.700 NT$ (942.000 đồng) và 1.500 NT$ (831.000 đồng)/tháng trong các năm thứ hai và thứ ba.
Một khoản bị trừ đáng chú ý khác là thuế thu nhập. NLĐ có thời gian cư trú tại Đài Loan dưới 183 ngày trong một năm (tính từ ngày 1-1 đến 31-12), nếu có thu nhập trên 25.920 NT$/tháng phải nộp thuế 20%; dưới mức này nộp 6%. Ngược lại, nếu NLĐ cư trú trên 183 ngày thì được miễn nộp thuế. Hệ quả của quy định là cùng nhà máy, cùng công việc, mức lương, thu nhập như nhau nhưng mức bị trừ, miễn thuế của NLĐ khác nhau; dẫn đến tranh chấp, phản ứng không đúng của NLĐ.
Theo ông Nguyễn Bá Hải, Trưởng Ban Quản lý Lao động VN tại Đài Loan, quy định này không có lợi cho những người nhập cảnh Đài Loan từ tháng 7 trở đi. Tốt nhất là nên chọn thời điểm đăng ký, chủ động thỏa thuận với DN XKLĐ để có thể được xuất cảnh trong thời gian từ tháng 1 đến tháng 6 hằng năm để được miễn nộp thuế thu nhập.
Mai Nguyễn – Báo NLĐ online.